در زمانی که مشغول تحقیق و بررسی وضعیت عزیزان پیشکسوت
(بازنشسته) بودم، با فرزندان یا افرادی مواجه می شدم که از افراد
پیشکسوت(بازنشسته) به عنوان افرادی عجیب و غریب نام می بردند.
هر چند که هر فردی که چند سالی را پشت سر گذاشته باشد،
می داند که افراد پیشکسوت(بازنشسته) به خاطر اینکه سالیان دراز
تجربه و مهارت را در کوله بار خود دارند، افرادی خردمند و دنیادیده
می باشند.
یا در یکی از کلاس ها، وقتی استاد می خواست وضعیت چیزی را
برایمان تشریح نماید، از جمله پیرمرد 101 ساله، نام برد. در همان
زمان به این اندیشیدم که چه علتی دارد که برخی از افراد، این عزیزان
را با چنین نگاهی، می دیدند. و به چه علت است که چنین باورهای
اشتباهی در جامعه وارد شده است.
لذا در این مقاله سعی بر آن دارم که به این بحث بپردازم و افراد
پیشکسوت(بازنشسته) را از نگاه دیگران بنگرم.
فرد عجیب و غریب کیست؟
عجیب در لغات به معنی شگفت آور، شگرف، هرچه که از آن تعجب
کنند، آورده شده است و غریب به معنی کسی که با جائی یا افراد
آشنا نیست گفته می شود و فرد عجیب و غریب به فردی اطلاق
می شود که حرکات شگفت آور و تعجب آوری که از افراد آشنا، آن
حرکات قابل پذیرش نیست، سر می زند.
فرد با تجربه و جهاندیده کیست؟
تجربه در لغت به معنای آزمون و آزمودن آمده است و فرد با تجربه
به فردی گفته می شود که سالیان متمادی به کاری مشغول و در
آن کار، یا در مسائلی، مهارت های زیادی بدست می آورد.
فرد با تجربه در لری نیز به آن کوم سوخته گفته می شود.
چرا در دوران پیشکسوتی، تجربه باید بیشتر به چشم بیاید؟
فرد پیشکسوت(بازنشسته) با توجه به اینکه سالیان سال، سابقه کار
و تلاش دارد و در این مدت به مهارت، تخصص و دانش های لازم دست
یافته است، پس فردی است که دنیا دیده و جهان دیده می باشد. و
حرکات و رفتار این فرد جهان دیده می بایست با مهارت و تخصص و دانش
او همنواخت باشد. لذا نسل های جدید، به فرد پیشکسوت(بازنشسته)
بدین صورت می نگرد. و همان گونه که از قاضی و وکیل انتظار نمی رود
که قانون را زیر پا بگذارند، از فرد پیشکسوت(بازنشسته) نیز دیگران انتظار
ندارند که رفتارهایی که از نظر آنان قابل تأمل نمی باشد سر بزند.
البته لازم به ذکر است که تفاوت سن بین فرد پیشکسوت(بازنشسته)
و فرد جوان وجود دارد و بسیاری از این اختلاف نظرها بواسطه همین
تفاوت سن و تفاوت فرهنگ می باشد که در دوران ما، فرهنگ و روش ها
با دوران فعلی بسیار متفاوت بوده است و خواسته های ما، با
خواسته های نسل جدید، کاملاً متفاوت بوده است، پس لاجرم، اختلاف
نظرهائی بوجود می آید. لکن، هنر آن است که بتوان، این اختلاف نظرها
را بصورت خیلی مسالمت آمیز و خیلی منطقی به نظر هر دو طرف،
حل گردد.
چطوری، در دوران پیشکسوتی(بازنشستگی) خردمندی خود
را به دیگران نشان دهیم؟
همانگونه که در بندهای قبل ذکر شد، این دید، تنها نیازمند آن است
که هر دو طرف(نسل جدید و پیشکسوت(بازنشسته)) تفاوت های
نسل و فرهنگ را بپذیرند و هر دو طرف سعی ننمایند که طرف مقابل
را با خواست خود هماهنگ نمایند و به طرف مقابل این نکته را متوجه
نمایند که ما درست عمل می کنیم و آنها، اشتباه می کنند.
چه بسیار حرکاتی که ما انجام دادیم و در آن زمان فکر می کردیم که
درست ترین کار ممکن را انجام می دادیم و بعد از مدتی، متوجه شدیم
که آن کار، بدترین کاری بوده است که ما در آن زمان می توانستیم
انجام دهیم.
پس لطفاً بر روش درست توسط خودمان(تأکید ننمائیم)، شاید بعداً به
اشتباه رفتار کردن خود آگاه شویم.
و مسئله دیگر آن است که درست است که با افزایش سن، شاید کمی از
حوصله ما کمتر شود، اما این کم حوصله گی ما، هیچ ارتباطی به
دیگران ندارد و آنها مقصر این افزایش سن ما نیستند. پس باید درموقع
برخورد با آنان، اگر متوجه نبودند که با چه کسی مواجه هستند، لازم
نیست با رفتار متفاوت، این مسئله را به آنان یادآور شویم. بر عکس از
یک فرد خردمند و با تجربه، رفتارهای متناسب با هر فرد، انتظار می رود
که به جا آورده شود.
مسئله دوم، این است که بیماری ما، ناشی از سبک زندگی غلط ما
بوده است، و آن نیز ارتباطی با دیگران ندارد، لذا مقصر جلوه دادن آن ها
در این مسئله نیز، کاری از پیش نمی برد و تنها، حمایت آنان را از ما کم
می نماید، لذا بهینه است که در موقع بیماری، ابتدا وضعیت خود را درک
و بپذیریم و بدون انتظار از دیگران، خود در جهت رفع آن بیماری و درمان
آن قدم برداریم.
حال که متوجه شدیم به چه صورت باید در این دوران طلائی-
پیشکسوتی(بازنشستگی)- رفتار نمائیم، از همین لحظه، نسبت
به تغییر رفتار و استفاده بهینه و مفید از عمر باقیمانده اقدام نمائیم.
در همه خانواده ها، دیگران از افراد پیشکسوت(بازنشسته) انتظار دارند
که همچنان بزرگ خانواده بوده و در خانواده با رفتار و سخنان گهربار
خود، خانواده ای شاد و با نشاط را گرد هم آورده و از بودن در کنار
یکدیگر لذت ببرند. و به قول معروف، از بزرگان می خواهند که بزرگی
نمایند و بزرگی خود را به رخ همه بکشانند. و این بزرگی نمودن، با
برخی از رفتارهایمان، شاید سازگاری نداشته باشد. پس باید در صدد
تغییر آن رفتارها که خود به آن آگاه هستیم برآئیم.
و بر اساس حدیثی، که نقل شده است:
امام حسن (علیه السلام) فرمود: و اعمل لدنياك كانك تعيش ابدا
و اعمل لاخرتك كانك تموت غدا. منبع: بحارالانوار ، ج / 44 ص . 138
برای دنیایت طوری زندگی کن که انگار تا ابد زندهای و برای آخرتت
طوری زندگی کن که انگار فردا خواهی مرد!
ما باید نسبت به رفتارهایمان بیشتر دقیق بوده و این باور غلط در
جامعه را که فرد پیشکسوت(بازنشسته) رفتارهای غیر منطقی و
غیر اصولی دارد، را کلاً از ذهن همه خارج نمائیم.
به امید آن روز
ولی بختیاری
مدرس و مربی مهارت های سلامتی و کارآفرینی
پیشکسوتان(بازنشستگان)
سایت گنیجه نیروی انسانی
vbakhtyari@gmail.com