تمام کارهائی که انجام می دهیم رفتار ماست و وقتی
سن ما از 50 می گذرد، و به اصطلاح بعضی از افراد این
جامعه، به سمت پیری سوق پیدا می کنیم، به گفته
بعضی از همان افراد، قوای جسمی تحلیل می رود و
تمام افکار و ذهن عزیزان پیشکسوت(بازنشسته) را
مشغول تحلیل قوا می نماید و این در حالی است که
تحلیل قوا، خود از محل دیگری برای این کار دستور
می گیرد.
اینکه ما تا چه حد میتوانیم در تحلیل قوای خود دخیل
باشیم، مقوله ای است که می خواهیم در این مقاله
به آن بپردازیم.
پس با ما همراه باشید.
پیشنهاد می کنم، مقاله احترام به خود در دوران
پیشکسوتی(بازنشستگی) را نیز مطالعه فرمائید.
ماشین رفتار چیست؟
ویلیام گلسر از روانشناسان برجسته، تعریفی از رفتار
دارد که در حدی با تعریف عمومی متعارف از رفتار فاصله دارد.
گلاسر ترجیح می‌دهد برای ایجاد تمایز با معنای متعارف،
آن را «Total Behavior» یا رفتار کلی بنامد.
او برای اینکه تصویری را که از «رفتار» در ذهن دارد،
شفاف‌تر کند از استعاره‌ای به نام «ماشین رفتار»
استفاده می‌کند.
او معتقد است کلیه کارهائی که ما انجام می دهیم از
رفتار های ما سرمنشاء می گیرد و این رفتارهای ماست
که زندگی ما را رقم می زند
و در خصوص رفتار، استعاره ماشین رفتار را بیان می نماید.
همانگونه که ماشین برای رفتن به جلو بوسیله چهار چرخ
حرکت می کند، ماشین رفتار ما نیز از چهار چرخ، استفاده
کامل می نماید.
دو چرخ جلو، که هدایت ماشین را در دست دارند، افکار و
اعمال ما هستند، و دو چرخ عقب که پیرو دو چرخ جلو هستند،
احساسات و فیزیولوژیک بدن ما هستند.
ماشین رفتار در نظریه انتخاب ویلیام گلاسر
گلاسر رفتار را شامل چهار بخش می‌داند که هر یک
از آنها یکی از چهار چرخ ماشین رفتار را تشکیل می‌دهند:
– فکر (تحلیل کردن، استدلال کردن، خیال‌پردازی و …)
– عمل (راه رفتن، خندیدن، فریاد زدن، حرف زدن)
– فیزیولوژی (عرق ریختن، لرزش بدن، سردرد و …)
– احساس (غم، شادی، ناامیدی و …)
ما معمولاً رفتار را با عمل یکسان فرض می‌کنیم و آن را
محدود به عمل می‌دانیم. به عنوان مثال می‌گوییم:
«چون افسرده بودم، مدتی جواب تلفن دوستانم را ندادم».
انگار که افسردگی خارج از انتخاب و اختیار من بوده و حالا
که در این شرایط قرار داشته‌ام، رفتاری که از خودم نشان
دادم، قطع موقت ارتباط با دوستان بوده است.
اما گلاسر «افسرده بودن» را هم مانند «قطع کردن ارتباط»
بخشی از رفتار می‌داند. شاید اگر گلاسر می‌خواست گرامر
و زبان خاص خودش را انتخاب کند، می‌گفت:
تصمیم گرفتم افسردگی کنم و ارتباطم را با دیگران قطع کنم!
کمی به تصویر بالا نگاه کنید. در ماشین رفتار هم مانند هر
ماشین دیگری، چرخ‌های جلو عموماً همراستا هستند و
نمی‌توانند اختلاف زاویه زیادی با هم داشته باشند. چرخ‌های
عقب هم موازی هم هستند و در انتخاب مسیر حرکت، تابع
چرخ‌های جلو خواهند بود.
این برخلاف نگاه عادی ما به رفتار است. ما معمولاً فیزیولوژی
و احساس را مستقل از رفتار می‌دانیم و حتی خیلی وقت‌ها
منشاء رفتار می‌دانیم.
مقاله احساس در دوران پیشکسوتی(بازنشستگی)
را از دست ندهید.
راننده ماشین رفتار ما در دوران پیشکسوتی
(بازنشستگی) کیست؟
همانطور که در تعریف ماشین رفتار بیان شد، دو چرخ جلو
که توسط فرمان ماشین هدایت می شود و هدایتگر آن کسی
جز خود ما نیستیم، می تواند ماشین را به هر جهت که
دوست دارد هدایت نماید.
و دو چرخ عقب که احساسات ما و فیزیولوژیک بدن ما هستند،
از دو چرخ جلو تبعیت می کنند و همراستا با آنها و هم سرعت
با آنها حرکت می نمایند.
چرا توجه به ماشین رفتار در دوران پیشکسوتی
(بازنشستگی) مهم است؟
ما در دوران پیشکسوتی(بازنشستگی) باید به دو چرخ جلو،
که هدایت گر دو چرخ عقب ماشین رفتار ما می باشد،
به خوبی احاطه داشته و آنها را هدایت نمائیم.
اگر ما به درستی دو چرخ جلو که همان افکار و اعمال ما
می باشند، با هدایت آنها به سمت خوبی ها، مهربانیها،
فراوان ها و مسائل مثبت می توانیم احساسات و فیزیولوژیک
بدن را نیز بدنبال آنها بکشانیم و در جهت شادی، نشاط و
سلامتی در دوران پیشکسوتی(بازنشستگی) رهنمون سازیم.
چرخ های جلو است که تغییرات فیزیولوژیک و احساسی ما
را رقم می زند یعنی چرخ های عقب دنباله روی تغییرات و
مسیری است که چرخ های جلو رقم می زند. کسی که اضطراب
دارد یا درد قفسه سینه ی عصبی دارد یک فکر منفی و یک
عمل مشخص را انجام داده است.
پرداختن به چرخ های عقب با دارو و درمان نمی تواند
چرخ های جلو را درست کند!
چگونه می توان ماشین رفتار را در دوران پیشکسوتی
(بازنشستگی) کنترل نمود؟
همه ی تلاش های ما یک رفتار و معطوف به یک هدف است
و هر رفتاری برای ارضای نیازهای ماست.
ما پنج نیاز ژنتیک (فطری) داریم ۱. نیاز به بقا (پول و امنیت)
۲. نیاز به عشق و تعلق خاطر داشتن، نیاز به پیوند انسانی
داشتن (دوست داشته شدن و دوست داشتن)
۳. نیاز به پیشرفت یا نیاز به قدرت
۴. نیاز به خود مختاری، آزادی
۵. نیاز به تفریح و لذت
اگر با رفتاری که می کنیم نیازمان را تامین کنیم به شادکامی
خواهیم رسید. همیشه ارضای یکی از این نیاز ها سخت تر
از دیگرِ آنان است و آن “احساس تعلق” است.
شرایط اقتصادی سیاسی اجتماعی در زندگی ما تاثیر گذارند
اما تعیین‌کننده ماییم. اگر بتوانیم روابط خوب و معنادار ایجاد کنیم
زندگی رضایت مند و شادمانی خواهیم داشت.
اگر این مقاله برای شما مفید بود،
آن را به دیگر عزیزان خود نیز هدیه نمائید.