رفع استرس در دوران پیشکسوتی(بازنشستگی) یکی از
مهم ترین مسائلی است که باید به آن پرداخته شود، زیرا که
اثر استرس در طولانی مدت می تواند لطمات جبران ناپذیری
بر افراد و بخصوص پیشکسوتان (بازنشستگان) وارد نماید.
امروز مشغول صحبت با یکی از دوستان بودم که متوجه
شدم فشار بسیار زیادی از فوت نوه اش بر او وارد شده
است، به گونه ای که امکان هر گونه عملی از طرف او و
دخترش، خارج از ذهن نبود.
آن موقع در این فکر رفتم که این مسئله که یک مسئله کاملاً
طبیعی است که برای این دوست ما اتفاق افتاده است(البته
لازم به ذکر میباشد همانگونه که قبلا نیز در مقالات
متعدد بیان نمودم، این مسئله نیز بر اثر عملکرد
نامطلوب آنها بوجود آمده است- لکن در اینجا دنبال مقصر
نمی گردیم، تنها به دنبال راه کارهای برطرف نمودن استرس
هستیم)، اگر برای یکی از پیشکسوتان(بازنشستگان) پیشامد
نماید، چگونه باید با آن مواجه گردند و راه های بر طرف
نمودن این استرس ناگهانی چیست؟
چون بر اساس قانون 90-10 ، تنها ده درصد از مسائل زندگی
بر اساس موارد ناخواسته بوجود می آیند و نود درصد دیگر،
رفتارهائی است که ما در قبال آن ده درصد از خود بروز
میدهیم.
مثلاً بازتاب همین رفتار دوست ما در برابر از دست رفتن نوه،
که بر اساس همین قانون ده درصد موارد است، به 90%
رفتارهائی بر می گردد که این دوست ما در مقابل 10% انجام
میدهد و چه بسا، با انجام رفتارهائی فشار را چندین برابر
افزایش دهد، یا با درایت، فشار استرس را چندین برابر کاهش دهد.
مقاله شادی با لذت تندرستی را نیز مطالعه فرمائید
استرس چیست؟
استرس ذاتاً چیزی منفی نیست. عبارت استرس به هر وضعیتی
خواه جسمی و خواه عاطفی یا هر دو اتلاق می شود که نیاز به
پاسخ بدنی بیشتر از حد معمول دارد.
تغییری کوچک در دما که به بدن برسد نیز استرس به شمار
می آید زیرا نیاز به تغییراتی در فعالیت های بدنی دارد تا دما
را افزایش یا کاهش دهد.
استرس در زمانی منفی می شود که پاسخ ما به آن منفی شود.
اگر واکنش شما به یک معامله بزرگ تجاری مطلوب نباشد و
تنها یک اضطراب کشنده را در شما ایجاد کند، مسلماً بدنتان با
سردرد و یا از درد معده به آن پاسخ می دهد و سیستم ایمنی تان
نیز ضعیف تر می شود.
اگر کار روزانه شما نیاز به صدها بگومگو و جر و بحث را
در شما ایجاد می کند، در واقع شما استرس منفی را ایجاد
می کنید که طوری متفاوت بر بدنتان اثر می گذارد بدون آن
که مهارت شما در مقابله با استرس را در نظر بگیرید.
پیشنهاد می شود مقاله قدر داشته هایمان را بدانیم را
مطالعه نمائید
علل بوجود آمدن استرس در دوران پیشکسوتی(بازنشستگی)
چیست؟
علل اصلی که می توان برای استرس در دوران پیشکسوتی
(بازنشستگی) نام برد و آنها را لیست نمود، به شرح ذیل است:
· هر تغییر جدیدی در زندگی خصوصا تغییر در شیوه
زندگی و یا محل زندگی
· وضعیت اقتصادی دوران پیشکسوتی(بازنشستگی)
· نگهداری از همسر بیمار
· مرگ اقوام، نزدیکان ،افراد مورد علاقه ودوستان صمیمی
· کاهش توانایی ها و قوای جسمانی و وجود بیماریهای
مزمن وناتوان کننده
· نگرانی در خصوص طرد شدگی ویا زندگی در
سرای سالمندان
· نگرانی در خصوص زندگی مستقل و ترس از تنها شدن
چرا مقابله با استرس در دوران پیشکسوتی(بازنشستگی)
مهم است؟
استرس در طولانی مدت نیروی دفاعی بدن را از بین می‌برد
و به علت اینکه پیشکسوتان(بازنشستگان) خود دچار ضعف
قوای جسمانی می باشند(البته این نظر نگارنده نمی باشد،
لکن تعداد از عزیزان گنجینه نیروی انسانی به این عقیده
هستند) در مقابل بیماریهای روانی و استرس‌های مجدد
روانی، عاطفی کاملاً آسیب‌پذیر می‌شوند.
چگونه باید با استرس در دوران پیشکسوتی(بازنشستگی)
مبارزه نمود؟
ماهيت اغلب عوامل استرس‌زاي دوره پیشکسوتی(بازنشستگی)
برگشت‌ناپذير است. از اين رو، اغلب پیشکسوتان(بازنشستگان)
سعي مي‌کنند با کنار کشيدن خود از موقعيت‌هايي که نمي‌توانند
آن را تغيير دهند، از خود محافظت کنند.
به همين دليل بسياري تصور مي‌کنند که پیشکسوتی(بازنشستگی)
افراد را از لحاظ هيجاني بي‌تفاوت يا کرخت مي‌کند، در حالي
که آنچه به واقع رخ داده، به کارگيري نوعي مکانيسم مقابله‌اي
است.
راه کارهای مقابله با استرس:
راه کارهای ذیل جهت مقابله با استرس های بد در دوران
پیشکسوتی(بازنشستگی) میتواند کمک کنند، که در حالی
که سن تقویمی بالا باشد، سن بدنی کمتر شود و زندگی
طولانی تر همراه با شادی، نشاط و سلامتی داشته باشید.
1- در صورت مجرد بودن، حتما ازدواج نمائید: مطالعات
نشان می دهد که افراد متأهل از افراد مجرد سالم تر هستند
در واقع تا 50% کمتر در خطر بیماری، حوادث و مرگ
هستند.
2- چرت کوتاه: در طول روز 20 تا 30 دقیقه چرت زدن
بسیار مناسب است، زیرا در این زمان متابولیسم بدن در
کمترین حد خود می باشد.
3- هیچ وقت فکر نکنید که علت موفقیت و یا شکست
فرزندانتان نتیجه مستقیم اعمال شماست: در صورت عدم
قبول کودکانمان برای آنچه هستند نه تنها استرس زیادی
را بر شما تحمیل می کند بلکه برای تمام خانواده باری
سنگین خواهد بود.
4- پربارتر نمودن زمان بودن با فرزندان: روابط اجتماعی
نه تنها لذت بخشند، بلکه برای سلامت روانی مناسبند.
زمانی که منابع درونی ما تمام می شوند و کاهش می یابند،
آنگاه داشتن دوستانی که موجب کاهش نگرانی ها و مشکلات
شما شوند بسیار لازم و ضروری است.
5- از طریق مذهبی یا مدیتیشن به روحانیت نزدیک
شوید: افرادی که در گروه های مذهبی و یا روحی شرکت
می کنند اغلب از سه کاهنده قوی استرس بهره می گیرند.
بخشش، امید و درک
6- یک حیوان خانگی نگه دارید: مطالعات گوناگون نشان
داده اند که افرادی که دارای حیوان خانگی هستند نه تنها
طولانی تر زندگی می کنند بلکه شادتر نیز هستند و زندگی
پربارتری نیز دارند. حیوانات خانگی مانند دوست انسان
می تواند همراهی مناسب باشد و نزدیکی و آرامش را به
هر کسی ارائه کنند.
7- یک فعالیت و یا سرگرمی جدید را شروع کنید: اگر
واقعاً از انجام کاری لذت ببرید، استرس به خودی خود از
بین خواهد رفت.
8- از تکنیک های مدیریت زمان استفاده کنید: برنامه
روزانه و یا فهرست کارهائی که باید انجام دهید ممکن است
آنقدر پربار نباشد ولی می تواند استرس را تسکین دهد.
با فهرست کردن هر آنچه که می خواهیم به آن برسیم ما
خطر انجام چندین کار به طور همزمان را کم می کنیم و در
نتیجه استرس کمتری هم از نظر جسمی و هم روانی بر ما
وارد می شود.
ادامه راه حل ها را در مقاله بعدی ارائه خواهد شد.
اگر این مقاله برای شما مفید بود،
آن را به دیگر عزیزان خود نیز هدیه نمائید.
همانگونه که در قسمت اول 25 راه کار برای رفع استرس
در دوران پیشکسوتی(بازنشستگی) عنوان گردید، راه کارهای
رفع استرس در دوران پیشکسوتی(بازنشستگی) را باید در این
دوران اجرائی نمود تا بتوان از میزان استرس و تأثیرات آن
بر بدن جلوگیری نمائیم.
در اینجا، به قسمت دوم مقاله نیز ارائه می گردد:
پس با ما همراه باشید.
9- برای رفع استرس، محیط خود را آزمایش کنید:
اگر منبع استرس شما از جای زندگیتان است به عنوان مثال،
یک شهر بزرگ، شما بهتر است به محیطی آرام تر و
ساکت تر نقل مکان نمایید. اما در صورتی که جابجائی و
نقل مکان ممکن نیست می توانید روابط نزدیک تری را با
همسایه هایتان برقرار کنید تا به کمک آنها محیط ساکت تر
و آرام تری فراهم کنید.
10- خارج از چارچوب فکر کنید:
گاهی تنها با عوض کردن طرز فکرمان در مورد چیزی،
می توانیم به سادگی استرس را از زندگی مان خارج کنیم.
برای مثال از رفتن به سر کارتان شروع کنید. هر طوری
که می خواهد باشد قطار، هواپیما و یا ماشین. آن را فرصتی
برای آسایش، آماده کردن و یا تمرکز بنگارید تا این که آن
را به فرصتی برای خشمگین شدن مبدل نمائید.
11- به دقت به امور مالی خود رسیدگی کنید:
پول بدون توجه به این که بسیار زیاد باشد یا بسیار کم،
می تواند مبدل به مشکل روحی برای ما گردد. محتاط و
باهوش باشید. سعی کنید بدانید که شما ارزش و مقام یک
انسان را دارید. مهمتر این که کیفیت زندگی شما بسته به
میزان دارائی شما نیست زیرا که گاهی دارائیها باری سنگین
می شوند و بسیاری از افراد ثروتمند خود را بَرده اموالشان
می دانند.
12- هنر مدیتیشن و آرام سازی را بیاموزید:
مطالعات نشان می دهند افرادی که زمانی را به این گونه
فعالیت ها اختصاص می دهند فشار خون پائین تری دارند
و خطر بیماری قلبی نیز در آن ها کاهش می یابد.
13- لبخند بزنید:
دانشمندان دریافته اند که ارتباطی بین عضلات صورتی
که در زمان خندیدن استفاده می شود و منطقه ای در مغز
که مواد شیمیائی و عصبی احساس خوب و خوب بودن را
آزاد می کند، وجود دارد.
14- ارتباطات واضح برقرار کنید:
با بهبود بخشیدن به مهارت های ارتباطی تان شما نه تنها
می توانید استرس را کاهش دهید بلکه از عصبانیت ترس و
خشم غیر ضروری خواهید کاست. گفتن و یا ارسال علائم
مختلف و مختلط برای اعصاب فواید زیادی در بردارد و نه
تنها باید ارتباط خوبی را برقرار کرد بلکه باید شنونده خوبی
نیز بود.
15- تحرک داشته باشید: ورزش زیاد نه تنها اضطراب تان
را کاهش خواهد داد بلکه احساس افسردگی و اعتماد به نفس
پائین را نیز از بین می برد. این کار یکی از عوامل مهم کاهش
دهنده استرس می باشد.
16- رژیم غذائی تان را عوض کنید: شاید چند کیلو اضافه
وزنتان بر استرس داخلی یا خارجی تان می افزاید. تغییر سالم
رژیم غذائی به شما کمک می کند تا با نشاط تر و شاداب تر
باشید و انرژی بیشتر داشته باشید و در کل شادتر نیز باشید.
17- مصرف الکل را قطع کنید:
بسیاری از افراد، الکل را راهی برای فرار از استرس می دانند
ولی الکل هیچگاه استرس را کم نمی کند. مصرف الکل بیشتر
از دو اونس در روز، موجب افزایش فشار خون، افزایش
عصبانیت، آسیب به سلول های مغزی و در انتها افزایش
میزان استرس می شود.
مقاله تبدیل موانع به فرصت را نیز مطالعه فرمائید
18- به فنجان دوم، نه بگوئید:
کافئین یکی از تحریک کننده ترین موادی است که بدنتان
می تواند استفاده کند. با جایگزینی نوشیدنی بدون کافئین به
جای یک فنجان قهوه در روز، شما آرام تر خواهید بود و
عصبانیت و استرس مربوطه به قهوه نیز از بین خواهد رفت.
19- سیگار را ترک کنید:
با ترک سیگار وضعیت سلامتی تان بسیار بهتر خواهد شد و
شما زندگی طولانی تری نیز خواهید داشت. افرادی که سیگار
را ترک می کنند خواهند دید که وضعیت ریوی آن ها در چند
روز بهتر خواهد شد، خطر بیماری عروق قلبی در عرض
یک سال کاهش می یابد و خطر سرطان در عرض سه سال
کمتر می شود.
20- مثبت اندیشی داشته باشید:
ممکن است نخواهید یک مثبت اندیش مطلق باشید ولی حداقل
سعی کنید که از بدبینی فاصله بگیرید. برای کنترل حداکثر
استرس سعی کنید از هر دو نوع اندکی را در خود داشته باشید
به طوری که هیچ یک فراتر از دیگری نرود و غالب نگردد.
تفکر منفی می تواند سال هائی از زندگی سالمتان را از
شما بگیرد.
21- به اشتباهات و یا تقصیرات گذشته فکر نکنید:
زندگی در گذشته ها تنها احساساتی از گناه و پشیمانی در
بر دارد. اگر می خواهید اشتباهات گذشته را به خاطر آورید،
سعی کنید از آن ها نتایج مثبتی به دست آورید. زندگی یک
درس است گاهی حوادث منفی بهترین درس های زندگی را
به ما می دهند.
22- سعی کنید اظهار نظرهای مثبتی داشته باشید:
از نقطه نظر خودتان صحبت کنید و سعی کنید به دیگران
بفهمانید که منظور واقعی شما چیست؟
23- یاد بگیرید عصبانیت خود را به طور مثبت و
محترمانه ای نشان دهید:
داد و فریاد نکنید و رفتار خشنی نداشته باشید.
عصبانیت مثبت به ما کمک می کند تا استرس را به قدرت
تبدیل کنیم. عصبانیت مخرب از سوی دیگر زمانی که به
سمت خودمان معطوف شود منجر به سکته، فشارخون بالا
و بیماری قلبی می شود.
24- در مورد خودتان احساس خوبی داشته باشید:
احساس اعتماد به نفس پائین را به استرس تبدیل نکنید بلکه
آن ها را به قدرت تبدیل نمائید هر کسی دچار مشکلات و
شکست هائی در زندگی می شود و عامل کلیدی کاهش استرس
این است که اجازه ندهید این شکست ها، موجب عقب نشینی
شما شوند.
25- تحت معاینه کامل و منظم پزشکی قرار بگیرید:
نه تنها این معاینات کمک میکند که شما اطمینان پزشک
را نیز برای تأئید سلامتی تان داشته باشید، بلکه روشی
واجب و ضروری است تا از تبدیل مشکلات کوچک به
بیماری های جدی جسمی جلوگیری کنید. معاینه سالانه شما
بایستی کامل و دقیق باشد. به تشخیص زود هنگام سرطان،
بیماری قلبی، دیابت، سکته و مشکلات متابولیک توجه کنید.
امیدوارم با بکار گیری راه کاری فوق، بتوانید بر استرس های
بد غلبه نموده و دوران پیشکسوتی(بازنشستگی) شاد، بانشاط
و سلامتی را برای خود و خانواده خود رقم بزنید.
اگر این مقاله برای شما مفید بود،
آن را به دیگر عزیزان خود نیز هدیه نمائید.
