کلاس های خاطره گوئی از زمانی نقل مجالس گردید که در
روز 16 خرداد سال 96، برنامه ماه عسل از سرکار خانم
صحت که چند وقتی است برای عزیزان جهاندیده(سالمند)
کلاس های خاطره گوئی برگزار می کند، بر سر زبانها افتاد.
بلافاصله بعد از آن، چندین نفر از اساتید و دوستان که لطف
داشتند و می دانستند که موضوع تحقیق و بررسیم،
توانمندسازی عزیزان پیشکسوت(بازنشسته) می باشد
طی تماس های تلفنی، پیام، و … خواستار این شدند که
نگارنده نیز در این موضوع وارد شده و موارد آن را
بررسی نمایم، در صورتی که اینجانب در تاریخ 30
اردیبهشت با مقاله زندگی جویبار خاطره هاست،
و تاریخ 5 خردادماه، که مقاله یادآوری خاطرات بد در دوران
پیشکسوتی(بازنشستگی) را نگاشتم، به این مطلب نگاهی داشته
و این موضوع را مورد بحث و بررسی قرار دادم.
لکن چون تب خاطره گوئی در جامعه رواج پیدا نموده است،
و نیز تأثیر خاطره گوئی بر تغییر حالات روانی و در نتیجه
جسمی افراد پیشکسوت(بازنشسته) بسیار مهم و ضروری
می باشد، مجدداً با یادآوری مقالات گذشته و نیز بررسی هائی
که محققین دیگر جهت اخذ مدارک کارشناسی ارشد، انجام داده
و به تهیه پایان نامه و مقالات علمی در همین زمینه به
سرانجام رسیده است، نگاه ویژه ای می نمائیم.
لطفاً با ما همراه باشید.
خاطره گوئی چیست؟
بر اساس تعریفی که سرکار خانم اعظم فراهانی، در رساله
کارشناسی ارشد خود با موضوع پیش بینی کارکردهای
خاطره گوئی بر اساس مدل پنج عاملی شخصیت در سالمندان،
بیان نمود است، به شرح ذیل است:
” ﺧﺎﻃﺮه ﮔﻮئی ﭘﺪﯾﺪه اي ﻓﻄﺮي اﺳﺖ ﮐﻪ اﻏﻠﺐ ﺑﻪ ﻃﻮر
ﻏﯿﺮارادي اﺗﻔﺎق ﻣﯽ اﻓﺘﺪ .ﻣﻨﺎﻇﺮ، ﺻﺪاﻫﺎ و ﺑﻮﻫﺎي ﺧﺎﺻﯽ
ﺗﺼﺎوﯾﺮ ﻗﺪرﺗﻤﻨﺪي از روﯾﺪادﻫﺎي ﮔﺬﺷﺘﻪ ي زﻧﺪﮔﯽ ﻓﺮد را در
ذﻫﻦ ﺗﺪاﻋﯽ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ و ﺑﺎﻋﺚ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ ﮐﻪ ﻓﺮد ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﻮﻗﺖ
اﻓﮑﺎر و اﺣﺴﺎﺳﺎت دوران ﮔﺬﺷﺘﻪ ي ﺧﻮد را ﺑﻪ ﯾﺎد آورد.”
و نیز
در تحقیقی که توسط تعدادی از محققین در سال 1386 بر
روی 64 نفر از سالمندان مراجعه کننده به کانون
(پیشکسوتان)بازنشستگان کشوری شهرکرد انجام گردیده،
نتایج حاصله مبین این مطلب بوده است که این تکنیک را
که به طور آسان، ارزان قیمت و قابل اجرا است می توان
در تمام مراکز نگهداری سالمندان و یا در منزل به کار برد.
و همچنین تحقیق دیگری که با موضوع بررسی اثربخشی برنامه
خاطره گوئی گروهی(خاطره پردازی) بر میزان افسردگی و
اضطراب سالمندان در رشت توسط تعداد دیگر از متخصصان و
محققان بر روی تعدادی از سالمندان در سال 1389 به عمل آمد،
نتایج حاصله نشان داد خاطره گوئی گروهی بر کاهش میزان
افسردگی و اضطراب سالمندان مؤثر است.
چرا خاطره گوئی در دوران پیشکسوتی(بازنشستگی)
مهم است؟
همانگونه که در بند فوق بیان شد، خاطره گوئی غیر از
جنبه های تجربی که مشخصاً در پیشکسوتان(بازنشستگان)
نمود کامل دارد، از جنبه های علمی نیز مورد بحث و بررسی
نیز واقع گردیده است. ونتایج حاصله از این تحقیق ها نیز
بیان کننده این است که بیان خاطرات خوب، می تواند در
بهبود سلامتی روانی و در نتیجه بهبود سلامتی جسمی نیز
تأثیر مستقیم و بسزائی بگذارد.
لذا در اکثر موارد که سلامت روانی عزیزان گنجینه نیروی
انسانی به خاطر مسائل زندگی، اقتصادی، اجتماعی و …
دست خوش تغییرات منفی میگردد، لذا بهینه است که بتوانیم
از این موضوع که در دسترس همگان است و در همه زمان
می توان از آن استفاده نمود، بهره لازم را ببریم. و تبعات
اثرات منفی مشکلات و مسائل را حذف یا نهایتاً کمتر نمائیم.
چطوری از خاطره گوئی برای بالارفتن انرژی در دوران
پیشکسوتی(بازنشستگی) استفاده نمائیم؟
لازم به گفتن نیست که خاطره گوئی نیاز به تجهیزات، ابزار
و لوازم خاصی ندارد، تنها وسائل که لازم دارد، دو نفر
پیشکسوت(بازنشسته) و یا جهاندیده(سالمند) است که بتوانند
در جائی با هم به گفتگو بنشینند.
اما یک نکته کلیدی دارد، و آن این است که مغز و ذهن
انسان، اتوماتیک دوست دارد که خاطرات بد را بیشتر
یادآوری نماید زیرا که این خاطرات، در بعضی مواقع،
لطمات جبران ناپذیری بر انسان وارد نموده و انسان نیز
دوست دارد که همیشه تقصیر قصورات خود را به گردن
چیزی، یا فردی یا ماجرائی بیندازد و خود را از بندهای
اتهام رها سازد. لذا در موقع خاطره گوئی، در اوایل کار،
ذهن انسان سعی در به یادآوری این خاطرات دارد و از
طرفی چون خاطرات بد، اکثراً توسط خود ما در زمانهای
مختلف به کار گرفته شده است، لذا در دسترس ترین خاطرات
ما، همین خاطرات منفی می باشد. و متأسفانه خاطرات خوب
و مثبت ما، در گنجینه های نهفته در ذهن ما جاسازی گردیدند.
ما در اینجا قصد داریم که آن خاطرات خوب و شادی بخش را
از صندوقچه ها بیرون کشیده و پس از خاکروبی، دستی به سر
و روی آن کشیده و مرتب در ذهن خودمان و برای همیشه
جاسازی نمائیم که بتوانیم در لحظات متفاوت از آنها استفاده
لازم را ببریم.
بنابر این، در همین ابتدای کار، با خود عهد می بندیم که تا
حد ممکن، از بیان خاطرات منفی و بد، خودداری نمائیم و
تنها خاطرات لذت بخش، شادی آفرین، و مهیج را بیان نمائیم
و چند لحظه، دقیقه، ساعتی را خوش باشیم.
از کجا شروع کنیم؟
این دیگر پرسیدن ندارد، از همین لحظه می توانیم شروع کنیم.
فقط یادمان باشد.
– دو دوست، دو یار، دو همکار، دو فرد برای این موضوع کافی است. هر چند که بیشتر که باشند، شادی، نشاط و لذت آن چندین برابر می گردد.
– مکان، مهم نیست در هر مکان و زمانی این امر مقدور است که با هم به گفتگو بنشینیم.
– از بیان خاطرات منفی و بد خودداری گردد.
در صورتی که این مقاله برای شما مفید بود،
پیشنهاد می شود آن را به دیگر عزیزان خود نیز هدیه نمائید.