سالمندان و کهنسالان

روز جهانی سالمند(جهاندیده) گرامی باد

اول اکتبر هر سال، روز جهانی سالمند نامگذاری شده

است، و بدلیل اینکه این روز در کشور ما و در سال 1396،

مصادف با عاشورای حسینی شد، در آن روز نتوانستم

مقاله ای در این خصوص ارائه نمایم.

لذا قضای آن را به جا آورده و امروز، با یکروز تأخیر

این روز را به کلیه سالمندان- که قشری از آنها از

عزیزان پیشکسوت(بازنشسته) می باشند- تبریک

عرض می نمایم.

آیا تنها یک روز نامگذاری نمودن سالمند و یا یک روز

نامگذاری نمودن روز پیشکسوت(بازنشسته) برای

تقدیر از این گنجینه های گهربار نیروی انسانی

کافی است؟

سالمند کیست؟

بر اساس تعریفی که سازمان بهداشت جهانی

از سالمندی(جهاندیدگی) دارد، سالمند را افرادی

می شناسد که از لحاظ سن شناسنامه ای از

مرز 60 سالگی عبور می نمایند:

و آنها را به سه رده سنی تقسیم می نماید

و برای هر رده، یک نام قرار داده است:

از سن 60 الی 74 سالگی را سالمند جوان نامیده است.

از سن 75 الی 90 سال را سالمند خطاب می نماید.

سن 90 سال به بالا را سالمند پیر نامگذاری نموده است.

در حال حاضر، امید به زندگی در ایران، برای مردان

75 سال و برای زنان 78 سال می باشد و بر اساس

پیشرفت هائی علمی پزشکی، محققان امید به

زندگی را در سال 2000 را 200 سال برآورد نموده اند.

این در حالی است که در سال جاری 32 هزار نفر در

ژاپن صد ساله شده اند و اکنون این کشور با 65 هزار

فرد بالای صد سال، رکورد دار جهان است.

هر سال 1/7 % به جمعیت جهان افزوده می شود

و این افزایش برای جمعیت 65 سال و بالاتر 2/5%

است. و این فاصله ترکیب سنی جهان را به سوی

پیر شدن سوق میدهد.

و پیش بینی می شود، ربع قرن دیگر جمعیت سالمند

به 1،2 میلیارد نفر یعنی 14% جمعیت جهان برسد.

در سال 2050 حدود 2 بیلیون یعنی به 21% جمعیت

جهان برسد و برای اولین بار در تاریخ در سال 2050

جمعیت زیر 15 سال و بالای 60 سال مساوی

می شوند یعنی هر کدام 21%.

لازم به ذکر می باشد که جمعیت سالمند ایران

در سرشماری سال 1395 بالغ بر 6.1 % جمعیت

کل کشور بوده است، یعنی 4,875,502 نفر از

79،926،270 نفر سرشماری شده در آن سال.

پیشنهاد می شود، مقاله روابط خانوادگی در

جامعه پیری، چگونه خواهد بود؟ را نیز مطالعه

فرمائید.

چرا باید از سالمندان تقدیر به عمل آورد؟

همانگونه که در بخش قبل یادآوری شد، جمعیت

سالمند ایران فقط در سال 1395 حدود 5 میلیون

نفر می باشد، و این افراد کسانی هستند که

جهاندیده نیز نامیده می شوند، زیرا که با حداقل

سن 60 سال به بالا، اکثریت سن خود را با مسائل

و مشکلات زندگی دست و پنجه نرم نموده اند و

توانسته اند، خود را به این سن برسانند.

سنی که بسیاری از افراد، نمی توانند خود را به آن

برسانند و هستند افراد زیادی که حتی به سن

پیشکسوتی(بازنشستگی) نیز نمی رسند.

پس بر ماست که ارزش این افراد که توانسته اند

مخاطرات زندگی را پشت سر بگذارند، و بقول معروف

چند پیراهن بیشتر از ما تن نموده اند را قدر بدانیم

و احترام و شخصیت آنها را ارج بنهیم.

چطوری می توان از سالمندان تقدیر شایسته

به عمل آورد؟

یکی از مسائلی که باید ما به دقت به آن توجه لازم

را داشته باشیم، اختلاف فرهنگی است که ما با

کشورهای دیگر در این زمینه داریم، زیرا هر کشوری،

با سالمندان خود، به صور مختلف برخورد نموده و

هر یک بنا به اقتضای فرهنگ و رسوم خود رفتار

می نمایند.

ما نیز می بایست از فرهنگ و رسوم قدیم خود،

تبعیت نموده و این گنجینه های نیروی انسانی

گهربار را ارج نهیم.

در این دوران سالمندان(جهاندیدگان) را می توان به

شرح زیر تقسیم بندی كرد :

1 – امكانات به اندازه كافی دارند و مایلند

به استراحت بپردازند .

2 – به علت احتیاج به درآمد، به كار خود ادامه

می دهند یا حداقل اگر كاری باشد، مایلند

ادامه دهند.

3 – امكانات مالی دارند ولی چون نمی خواهند

«از كار افتاده» محسوب شوند، مایلند كار كنند.

4 – از كار افتاده و بیمارها .

مقاله جوان و ارتباط با پیشکسوتان(بازنشستگان)

را از دست ندهید.

نیازهای سالمندان چیست:

نیازهای سالمندان را در گروه های چهارگانه بالا

می توان به شرح زیر تقسیم بندی كرد:

1 – احتیاجات عاطفی

2 – احتیاجات معیشتی

3 – احتیاج به تفریح

4 – احتیاج به شركت در زندگی اجتماعی

5 – امنیت

احتیاجات عاطفی

احتیاجات عاطفی همواره وجود داشته و با بالا رفتن

سن، نیازها نیز افزایش می یابد. در گذشته توجه

فرزندان به پدر و مادرها و اصولا افراد جوان تر نسبت

به مسن ترها، بیشتر بود و اخلاق و رسوم حكم

می كرد كه به سالمندان بیشترین احترام گذاشته

شود. اما امروزه كه غالب سالمندان به تنهایی در خانه

خود به سر می برند، هر قدر هم كه وضع زندگی آنها

خوب باشد، از توجه عاطفی دیگران و اقدامات جامعه

بی نیاز نیستند.

احتیاجات معیشتی

احتیاجات معیشتی شامل خوراك ، پوشاك ، مسكن

و بهداشت می شود. غذای سالمند باید سبك،

قابل هضم باشد.

احتیاج به تفریح

سالمندان با توجه به شرایط سنی و عدم اشتغال

جدی، احتیاج به وقت گذرانی پر بار و سالم به اقتضای

شرایط جسمی خود را دارند.

بهترین تفریحات پیشنهادی برای سالمندان (با توجه

به سواد و روحیات خاص هر فرد ) شامل مطالعه كتاب

و روزنامه، گشت و گذار در فضای سبز، معاشرت و

گفتگو با دوستان، تماشای فیلم، خرید از بوفه،

نشستن روی نیمكت و تماشای خیابان و عبور و مرور

مردم و بخصوص تماشای كودكان هنگام بازی و

شنیدن موسیقی می باشد. در ضمن ترتیب دادن

برنامه های فوق العاده مثل مراسم عبادی، جشن و

كنسرت، بازی های سبك تأثیر بسیار خوبی در روحیه

سالمند دارد و احساس یكنواختی روزها را از بین می برد.

احتیاج به شركت در زندگی اجتماعی

افسردگی بیشتر در میان سالمندانی وجود دارد كه

تنها زندگی می كنند و علاوه بر آن دچار ناراحتی های

جسمانی نیز هستند. بعضی از آنها بیش از یك بار در

ماه تماس دیگری با فرزندان خود ندارند و تمام روابط و

گفتگوی آنها در صحبت های چند دقیقه ای برای مثال

با پستچی و مغازه دار خلاصه می شود . از این رو

ضروری است كه محیط مناسب و بهتری برای زندگی

آنها مهیا شود تا افسردگی های ناشی از تنهایی

كاهش یابد. سالمندانی كه علیرغم سن بالا در

فعالیت های اجتماعی حضور دارند و از روابط اجتماعی

نسبتا خوبی برخوردارند، به بیماری های مختلف به ویژه

بیماری های روانی كمتر دچار می شوند .

سالمندان از احساس بطالت و بیكاری و بركنار ماندن

از زندگی اجتماعی رنج می برند . برای رفع این

احساسات باید برنامه های جمعی برای سالمندان

در نظر گرفت، مثلاً سالمندان با هم به مطالعه روزنامه

و مجله بپردازند، به گردش ها و سفرهای كوتاه دسته

جمعی بروند و مورد مشورت قرار گیرند.

مسئله مهم دیگر ، كار است. كار سَبُك بهترین وسیله

برای گذراندن عمر در كهنسالی می باشد . كار نه

تنها پاسخگویی به یك نیاز واقعی در ارتباط با سالمندان

است بلكه با مدیریت صحیح ، نتایج كار سالمندان

می تواند پاسخگوی قسمت های زیادی از نیازهای

جامعه باشد .

امنیت

سالمند احتیاج به امنیت روحی و جسمی دارد و

باید در طراحی فضاهای مرتبط با سالمند این مسئله

مورد توجه قرار گیرد. سالمند باید مطمئن گردد كه

در موقع ضرورت به كمكش خواهند شتافت و یا در

موقع بیماری سریع معالجه خواهد شد و در فضایی

كه پا می گذارد آرامش دارد و مورد آزار قرار نخواهد گرفت .

برخی احساسات مشترك سالمندان

1 – احساس غم و اندوه به خاطر عدم توجه فرزندان و اطرافیان كه عمری برای رفاه آنان تلاش كرده اند.

2 – احساس تنهایی به علت طرد شدن .

3 – احساس یأس و ناامیدی.

4 – احساس اضطراب و نگرانی.

5 – احساس هرز رفتن و بیهوده بودن .

6 – احساس سر بار بودن.

حال چه کاری باید انجام دهیم؟

جدی ترین خطری كه فرد سالمند را تهدید می كند

در انزوا قرار گرفتن او از سوی اطرافیان است. در

این حالت شخص امكان ارتباط صمیمی و نزدیك با

دیگران را از دست می دهد. تنهایی موجب می گردد

فرد سالمند به تدریج دچار مشكلات روانی شود، لذا

درك احساسات و انتظارات سالمندان از اطرافیان و

تصحیح ارتباط افراد خانواده با آنها در فرایند بهداشت

روانی آنها بسیار مهم است. سالمندان به اندازه ای

كه دیگران به آنها به عنوان پیر و از كار افتاده نگاه

می كنند خود را ضعیف و نا توان احساس نمی كنند.

چنانكه در یك خانواده گرم و مهربان اغلب سالمندان

بسیار راحت ، آرام، مقاوم و با نشاط روزگار می گذرانند

در نتیجه این افراد حوصله نگهداری نوه ها را با همه

شیطنت هایشان دارند .

سالمندان به دلیل بازنشستگی و دوری از فرزندان،

نیاز به ارتباط و توجه عاطفی بیشتری را در خود احساس

می كنند كه این نیاز باید مورد توجه قرار گیرد و ارضا شود.

برنامه ریزی صحیح و استفاده از وجود سالمندان و

تجربیات آنها، هم تنهایی آنان را برطرف می كند و

احساس هرز و پوچ بودن را در آنها از بین می برد و

هم منبعی مفید و ارزشمند از معلومات و تجربیات را

در اختیار جوانان نسل بعد قرار می دهد.

پس بیائیم، با نگاه کردن به سالمندان(جهاندیدگان)

آنها را از بسیاری از بیماری ها و احساسات بد،

دور نمائیم.

اگر این مقاله برای شما مفید بود،

آن را به دیگر عزیزان خود نیز هدیه نمائید.

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *